Ik huil om Gaza

Op de klaagmuur geschreven en meteen gewist: 'Er is Shoa in Gaza'

 

 

Voorwoordje

 

Ik schrijf en weet niet zo of ik het goed heb. Want, ben ik niet ontzettend naïef? Eerlijk gezegd begrijp ik mijzelf niet goed: wat beweegt mij om zo graag te willen opkomen voor de Palestijnen? Is het schuldgevoel? Is het mijn afkeer van het hele concept van ‘wij’, of  in mijn geval het ‘wij de Joodse zionistisch Israëliërs’? Weet ik eigenlijk wel waar ik het over heb? Net als iedereen word ik geïnformeerd door de media, maar ik hoor ook direct van mijn vrienden en familie in Israël. Daarnaast bezoek ik sociale media, lees ik artikelen en luister ik naar interviews en naar podcasts. Maar zit ik dan niet in een eigen nis? 

 

Jazeker wel, mijn nis bestaat onder andere uit organisaties die zich sterk maken voor vrede en voor samenwerking tussen Palestijnen en Joden, uit actievoerders die het dienen in Gaza ontmoedigen, uit mensen die met lege pannen in stilte midden in Tel Aviv staan te demonstreren tegen de hongersnood en andere die dagelijks rapporteren over kinderen en andere onschuldige slachtoffers in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever, uit groepen die massaal de straten op gaan en de regering Netanyahu verafschuwen. 

 

Ik probeer het Palestijnse verhaal te begrijpen. Het raakt mij. Maar is de realiteit niet veel genuanceerder? Hoe zit het met Hamas? Het zijn geen lieverdjes, het zijn geen vrijheidsstrijders, ze geven niet om het volk. Wat beweegt ze? En in mijn land, is iedereen die niet per se vriendjes wil worden met het Palestijnse volk ook meteen een schurk? Zo zijn er meer nuances te bedenken. Ik vrees dat deze complexiteit in mijn schrijven niet doorschemert. Ik denk veel na over de situatie en kan mij er moeilijk van losmaken. Al een tijd wil ik er iets overs schrijven, maar het wil geen vorm aannemen. Nu kwam er gisteren een soort visioen in mij op, misschien is het meer een gedicht, een beeld, een droom.

 

Ik huil om Gaza

 

Naarmate de dagen verstrijken, de weken, de maanden, de jaren, wordt Gaza steeds onzichtbaarder. Steeds moeilijker is het om haar toch al bleke gestalte - want ja, waar is dat eigenlijk, en wie woont daar überhaupt - te onderscheiden. Deze dagen ervaar ik Gaza als een ver, onbekend maar dierbaar familielid. Want ik heb zoveel over haar gehoord en ondanks de afstand geprobeerd naar haar stem te luisteren. Ik weet dat ze er slecht aan toe is, dat ze aan een wrede ziekte lijdt. Af en toe bereikt een hulpkreet me, foto's van zieke, hongerige, wanhopige kinderen die niet begrijpen hoe dit allemaal heeft kunnen gebeuren.

Ook ik begrijp niet hoe dit allemaal heeft kunnen gebeuren en mijn hart huilt.

Mijn hart, dat nog maar pas genezen is van de gevolgen van een andere oorlog waarin de generatie boven mij werd vermoord, verbrand, uitgehongerd, tot slachtvee gemaakt, gedehumaniseerd. Mijn hart begrijpt het niet: hoe en waarom? Hoe kunnen mijn eigen volksgenoten zulke moorden plegen, uithongering toestaan? Hoe kunnen onze kinderen, de soldaten, deelnemen aan dit wrede toneelstuk waar losgeslagen sadisme de hoofdrol is gaan spelen?

 

Ik studeer Arabisch en probeer de laatste tijd getuigenissen en verhalen te lezen. Ik lees en luister naar stemmen uit Gaza, uit de Westelijke Jordaanoever en naar verhalen van Arabische Israëliërs. De taal brengt mij wat dichter bij hun cultuur en hun geschiedenis en helpt mij meer begrip te ontwikkelen. Want naast dit volk, zo vlak voorbij de grens, heb ik jaren gewoond. Ik wil leren en de feiten kennen. Altijd al had ik gevoeld en intuïtief geweten dat wij gehersenspoeld werden en dat het zionisme en de Joodse aanwezigheid in Palestina ten koste zijn gegaan van de oorspronkelijke bewoners. Maar wat er vandaag de dag gebeurt laat de façade volledig instorten. Het heeft geen zin meer om de Nakba[1]  te ontkennen: we moeten de Palestijnen het recht op terugkeer geven, we moeten ze ademruimte geven, rechten, een volwaardig leven.

 

Mijn verstand beseft dat de geschiedenis zich herhaalt en dat de mens onderworpen is aan lage driften die, wanneer de omstandigheden een snelkookpan worden, tot uitbarsting komen. Ik weet dat het goede geen kans maakt tegen de woeste meerderheid in een tijd waarin het kwaad heerst. Ik begrijp dat het moeilijk is om jezelf in de spiegel aan te kijken en je voor te stellen dat misschien jij het mis hebt. Dat misschien jij – en de samenleving waarin je leeft – het ergste is overkomen: je bent blind geworden voor jezelf. Zonder dat je het doorhad ben je besmet geraakt met haat jegens de ander. Haat die zomaar binnensijpelde, via de opvoeding, met de paplepel. Het is moeilijk om uit je comfortzone te stappen en pijnlijke, moeilijke vragen te gaan stellen.

 

Maar mijn hart huilt en ik aanschouw een gruwelvisioen dat ik niet kan stoppen. Van ver hoor ik Gaza fluisteren – ze heeft geen kracht meer om geluid te maken. Kruipend over de brandende aarde smeekt ze om een druppel water, een kruimel voedsel, een sprankje hoop. In het visioen heerst totale machteloosheid: ze is niet meer te redden. Ze is terminaal ziek en zal spoedig sterven. En het Palestijnse volk, dat gedurende honderd jaar zionisme in het land Israël telkens weer een stukje heeft moeten opgeven – het land, hun rechten, hun leefruimte – dat volk lijkt ook te verpulveren. Niemand staat voor ze op, niemand kan ze redden, niet van binnenuit noch van buitenaf.

 

En toch – stel je voor dat er vrede was. Stel je voor dat alle partijen de wapens neer zouden leggen, dat al dat macho-ego zou vervagen. Wat een ademruimte zou er komen. Ik zie ons, de vrouwen, elkaar ontmoeten en begroeten. We zouden elkaar omhelzen, samen lachen, huilen, praten, zingen, creëren, liefde en hoop om ons heen verspreiden. Dan zouden jij en jij en ik samen kijken naar de zonsondergang op het strand van Gaza of van Tel Aviv, we zouden wandelen door Jeruzalem, Akko of Jaffa. Jij zou me vertellen over de oude huissleutel van je grootouders en waar hun huis stond, waar hun land was. En ik zou vertellen over mijn grootouders, over alles wat zij hebben doorgemaakt. Samen zouden we helen. Stel je voor. Stel je voor.

 

Nava Benyamini 16-08-2025

 

 

---

[1] Nakba – letterlijk ‘De ramp’, is de Arabische benaming voor de confrontaties tussen Joden en Palestijnen rond de stichting van de staat Israël. In die periode werd een groot deel van het Palestijnse volk ontheemd. In Israël heerst een heel ander narratief over deze gebeurtenissen.